Здравството во Македонија

Откако прогласувањето на независноста во септември 1991 година, новосоздадената македонската држава наследува един здравствен систем, кој веќе е развиен во времето на комунистичкиот режим на Југославија. Пред Втората светска војна неправилната исхрана и заразни болести во регионот се причина за некои од највисоките нивоа на смртност во Европа. Во периодот на социјализмот (1945-1990) достапноста до здравствената заштита брзо се подобрува, а сите здравствени установи се национализирани, медицинските услуги стануваат слободни и целиот здравствен систем е реформиран.

Денес здравствениот систем во Република Македонија се развива брзо со цел постигнување на современите здравствени стандарди, постојано се подобрува квалитетот на здравствените услуги и се води борба со многу од проблемите кои претстои да се решат: корупцијата на лекарите, недостатокот на конкретна медицинска помош центри во државните болници: Срцевата хирургија е достапна само во приватни здравствени установи, на пример. Здравствениот систем се финансира од задолжително здравствено осигурување што се плаќа од страна на работодавците и од плакање на место.

Во последните години стапката на осигурување беше намалена, но поради високото ниво на невработеност, повеќе од 30% од граѓаните на Македонија не се обезбедени. Има повеќе од доволно експерти во некои медицински специјалности и некои третмани се пати поевтини отколку во остатокот на светот – Македонија може да стане дестинација за Дентален туризам како некои от другите балкански земји, но за жал недостасува професионалци способни за лекување на некои болести и на вршење на сложени операции како мозочна и спинална хирургија.

Во македонската култура здравјето се смета за едно од најважните нешта во животот. Подобрувањето на квалитетот на здравствените услуги во Македонија е приоритет во стратегијата за развој на Министерството за здравство на Македонија. Владата работи за создавање на мрежа на центри за кардиологија, специјализирани оддели за пациенти кои се биле во кома за долги периоди, промовирањето на трансплантацијата на органи и ткива, а истовремено работи за општото подобрување на ефикасноста на здравствените услуги.

Македонија е во Европскиот регион на Светската здравствена организација, која има филијала во земјата од 1996 година и консултира владата за реформи и подобрување на пристапот до здравствените работници. Освен СЗО, македонското Министерство за здравство работи во соработка со други меѓународни организации, вклучително Програмата за развој на Обединетите нации и УНИЦЕФ. Националната здравствена стратегија за 2020 година е изработен со слоганот: “Сигурен, Ефикасен и Правичен Здравствен систем”.

Медицинското образоние во Македонија

Oбразователните институции кои обучуваат лекари во повеќето медицински специјалности за Македонија се медицинските факултети на некои од најголемите универзитети. Првиот Медицинскиот факултет во Македонија е формиран во 1947 година во Скопје како дел од Универзитетот Св. Кирил и Методиј. Тогаш немало доволен број лекари во регионот, додека медицинските универзитети на Југославија не биле способни да обезбедат доволно нови медицински специјалисти.

Медицинскиот факултет на Скопскиот универзитет Св. Кирил и Методиј нуди висококвалитетно образование, благодарение на своите повеќе од 70 години искуство во наставата на широк спектар од специјалитети, вклучувајќи: општа медицина, радиологија, физиотерапија и едуцира медицински сестри во образовните програми од 6 години. Голем дел од општите лекари во Македонија беа обучени тука и во новосоздадените Медицински факултет на Универзитетот во Штип. Од 2008 година тој обезбедува образование во општа медицина, фармакологија, стоматологија и нуди голем број специјализации.

Нема систем за акредитација на докторите во Македонија и тоа е еден од проблемите на студентите по медицина и станува причина причина нивните дипломи да не се прифаќаат во странство. Бидејќи стапката на невработеност во Македонија на некои од највисоките нивоа во светот, студентите по медицина се соочуваат со многу тешкотии при започнување на нивната кариера. За разлика од 40-титe години на минатиот век, денес има голем интерес во областа на медицинската едукација во земјата, но учениците кои завршуваат медицинските факултети се повеќе од всушност потребните во болниците и тоа остава многу невработени лекари, принудувајќи ги да продолжат да се специјализираат и работат во странство. Многу македонски студенти избираат образование и кариера во соседните земји.

Проблеми во здравството

Високите нивоа на корупција, кои се типични за сите пост-социјалистички земји имаат влијание врз здравствениот систем исто така. Сите осигурени лица во Македонија имаат право на некои бесплатни и евтини процедури, но многу пати тие се принудени да даваат поткуп на лекарите, за да бидат прифатени за лекување.

Меѓу приоритетите на Министерството за здравство е подобрувањето на здравјето на општеството преку превентивни здравствени услуги и образование што покажува важноста им – пациентите обично побараат медицинска помош само кога болеста се развила. Додека дебелината не е значаен ризичен фактор како во САД и други западни земји, најголемите ризици за здравјето и причини за животозагрозувачки болести се алкохолот и тутунот, и иако процентот на пушачите е понизок отколку во соседните земји (Србија, Бугарија и Грција се земјите со највисок процент на пушачи, а Грција е # 1 во светот), 50% од учениците во Македонија пушеле и 23,9% од луѓето на возраст над 15 пушат активно.

Македонија губи борбата со ракот на белите дробови – ова е најчестиот рак кај мажите со околу 800 нови случаи секоја година и половина. Има само еден онколошки центар во земјата, кој има потребната опрема за лекување на рак и има капацитет да оперира само 150 пациенти со рак на белите дробови во годината. Во Универзитетската клиника за радиологија и онкологија во Скопје се служи целото население од 2,1 милиони луѓе во мала земја. Најчестиот рак кај жените е ракот на дојката – Министерството за здравство на Македонија работи за промовирање на редовни прегледи со цел рана дијагноза, што е клучот за успешно лекување. Смртноста од рак е повисока отколку во Европа, со најголем број смртни случаи од рак на кожата во Стариот континент.